sobota, 7 września 2013
niedziela, 11 sierpnia 2013
Bystre
Cerkiew św. Michała Archanioła – świątynia greckokatolicka znajdująca się w miejscowości Bystre.
GPS: 49°18'57.959"N, 22°43'30.326"E
Wieś
Mała wioska licząca kilkanaście gospodarstw, leżąca w gminie Czarna należącej do powiatu bieszczadzkiego (województwo podkarpackie), około 2 kilometry od granicy z Ukrainą. Bystre powstało pod koniec pierwszej połowy XVI wieku. Najstarsza zachowana informacja pochodzi z roku 1552. Po II wojnie została wcielona do ZSRR. Pod koniec 1950 roku towarzysze radzieccy uznali, że nasze pokłady węgla i czarnoziemy w okolicach Bełza i Sokala (woj. lubelskie) bardziej się im przydadzą niż nam, więc 15 lutego 1951 roku Bierut podpisał umowę o wymianie odcinków granicznych (łącznie 485 km2). Piękną i urodzajną ziemię, kryjącą w sobie złoża węgla, zamieniliśmy na opuszczone przez Bojków, równie piękne, ale z wyczerpanymi w latach trzydziestych złożami ropy naftowej (w latach 1934 – 1939 w Bystrem eksploatowano 5 odwiertów oszacowanych łącznie na nędzne 1300 ton), bieszczadzkie ostępy. Do tego „interesu” musieliśmy dołożyć jeszcze wyrównanie w złocie za „ropodajne tereny" (prawdopodobnie było to z owych 10% dakarskiego przedwojennego polskiego złota, na którym łapę w 1952 roku położył Hilary Minc). W tym roku w ramach ww umowy o zamianie odcinków terytoriów, część obszaru dawnej gminy Łomna (z Bystrem, Lipiem i Michniowcem) została przyłączona do Polski, wchodząc w skład gminy Czarna w nowo utworzonym powiecie ustrzyckim w woj. rzeszowskim. Czyli przychodzi do Was sąsiad, którego nie zapraszaliście, i odbiera Wam pół mieszkania, po czym stwierdza, że jemu garaż z ogrodem bardziej się przyda niż Wam, więc zamieniacie się - on bierze sobie Wasz garaż i ogród, a Wam "oddaje" pokój, za to z możliwością wstawienia regałów, i za tę możliwość jeszcze każe sobie płacić :D.
Cerkiew - położenie
Cerkiew w Bystrem k. Czarnej znajduje się przy końcu wsi w kierunku północnym. Dojazd przez Czarną Górną i Lipie, w kierunku na Michniowiec. Za tablicą w Michniowcu na skrzyżowaniu w lewo, i dalej jak droga prowadzi – przez mostek, do góry, do końca wsi. Warto zwrócić uwagę na krzyże przydrożne oraz zachowane tu i ówdzie przykłady starszej zabudowy wsi. Cerkiew otoczona drzewami znajduje się po prawej stronie drogi. Przed cerkwią spełniająca rolę bramy, murowana, dwukondygnacyjna dzwonnica parawanowa z 1939 roku.
Nieco przed cerkwią, po lewej stronie, po drugiej stronie drogi – zabytkowy bojkowski cmentarz.
Na wszystkich krzyżach cmentarnych przedstawiono Chrystusa Ukrzyżowanego w tradycji bizantyjsko-ruskiej, ze stopami przybitymi osobno, głową opadającą na prawe ramię i zaciśniętymi dłońmi.
Cerkiew-historia
Cerkiew stoi na miejscu dwóch, a prawdopodobnie nawet trzech wcześniejszych. Pierwsza została wybudowana około roku 1607, następną zbudowano w roku 1681, a istnieją przypuszczenia że trzecia - również drewniana powstała około roku 1776. Ta ostatnia (lub poprzednia) istnieć miała do końca XIX wieku. Obecna powstała w latach 1901-1902 i przyjęła wezwanie poprzedniczek - św. Michała Archanioła. Jest jedynym ocalałym w Polsce przykładem trójkopułowej cerkwi wzniesionej w stylu narodowym ukraińskim wg projektu lwowskiego architekta Wasyla Nahirny’ego. Był on czołowym ówczesnym architektem cerkiewnym w Galicji. Zaprojektował nieistniejące już podobne cerkwie w Lipiu oraz Lutowiskach. Greckokatolicka cerkiew filialna p.w. św. Michała Archanioła należała do dekanatu żukowskiego i była filią parafii w Michniowcu. W 1952 roku w ramach prostowania granic z Sowietami, tereny te powróciły do Polski. Miejscowa ludność została deportowana, a w to miejsce przesiedlono mieszkańców Krystynopola. Przez krótki czas nowi mieszkańcy użytkowali ją jako kościół rzymskokatolicki, w którym odbyło się kilka mszy.
Cerkiew-opis
Jest to budowla drewniana, osadzona na podmurówce z kamienia łamanego, orientowana, trójdzielna, o konstrukcji zrębowej. Zaliczana jest do tzw. narodowego stylu ukraińskiego, który nawiązuje do cerkwi huculskich. Cerkwie tego typu przeważnie stoją na planie krzyża greckiego, choć są i jednoosiowe. Ta akurat należy do tego pierwszego rodzaju i jest jedyną taką w polskiej części Bieszczad. Oba ramiona krzyża, czyli boczne nawy oraz prezbiterium, zamknięte są trójbocznie. Do tego ostatniego, od północy i południa, przylegają dwie zakrystie - jedna dla kapłana, druga dla ministrantów. Patrząc na plan tej świątyni widać, że nawa główna, prezbiterium i babiniec są na planie kwadratu. Na głównej osi dachu znajdują się trzy kopuły na ośmiobocznych wieżyczkach (tamburach*) oraz dwie boczne nad bocznymi nawami - wszystkie zwieńczone latarniami pozornymi, cebulastymi hełmami i krzyżami. Dach cerkwi pierwotnie gontowy, obecnie pokryty blachą obiega całą budowlę wsparty na rysiach (opasanie na rysiach). Przypominam – rysie to ozdobne belki zrębu, często wystające na różną długość, tworzące w tym przypadku trójkątną podporę pod dach (na dole wąska, na górze szeroka). Stąd owe „opasanie na rysiach”.
Co ciekawe, podobne rysie znajdują się w środku, a na nich osadzona jest galeria będąca przedłużeniem chóru muzycznego. Biegnie ona wzdłuż ścian nawy głównej aż do naw bocznych,
gdzie skręca i kończy się dopiero na ich ścianach zewnętrznych.
Cerkiew jest oszalowana powyżej opasania,
poniżej niego można podziwiać kunszt budowniczych w całej rozciągłości :). Budowa cerkwi kryje w sobie pewną symbolikę. Np. ilość kopuł - w tym przypadku pięć – oznacza pięć ran Chrystusa albo Chrystusa i czterech ewangelistów, cebulasty kształt hełmów – żarliwą modlitwę lub płomień świec. Ten akurat kształt powoduje też łatwe zsuwanie się śniegu ;-) . Na każdej kopule umieszczony jest krzyż, co oznacza że cerkiew oddaje chwałę Jezusowi Chrystusowi. Większość wyposażenia świątyni udało się uratować. W 1962 roku wywieziono go do Łańcuta, gdzie obecnie jest udostępnione zwiedzającym w muzeum, są to m.in. ikony: Wniebowstąpienie, Chrzest Chrystusa, Matka Boska Eleusa, Ukrzyżowanie - wszystkie z XVIII wieku, św. Mikołaj - z XIXw., obrazy: Matka Boska Leżajska i Jan Chrzciciel - obie XIXw., figury: Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz anioła - XIXw., krzyże (ręczny i stojący) z XVIII wieku oraz krucyfiks z XIX wieku. Wewnątrz cerkwi zachowała się do dziś uszkodzona rama ikonostasu.
Cerkiew zachowała się do dnia dzisiejszego w dużej mierze dzięki powstałemu w roku 1985 Bieszczadzkiemu Oddziałowi Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Jego celem było m.in. ratowanie jej. Zabiegi i starania o rozpoczęcie remontu zaczęły się w roku 1983. W roku 1991 występowały w cerkwi zespoły z Ukrainy, natomiast w roku 1993 odbył się tu Festiwal Kultury Karpackiej. W roku 1994 cerkiew w Bystrem została wciągnięta do programu prac interwencyjnych "Zabytki cerkiewne" - środki na ten cel przeznaczył Generalny Konserwator Zabytków. Wiosną 2011 wniosek o dotację na remont cerkwi złożył Starosta Powiatu Bieszczadzkiego (przedstawiciel Skarbu Państwa) do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Pomimo, że zostały wówczas przyznane pieniądze, okazało się że z powodów proceduralnych (cerkiew nie miała użytkownika) nie mogą zostać wykorzystane. W lipcu 2011 Bieszczadzki Oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami wystąpił o przejęcie cerkwi na własność (nastąpiło to miesiąc później). W roku 2012 zawiązała się społeczna inicjatywa ratowania cerkwi, której celem jest wsparcie działań BOTOnZ. Obiektem opiekuje się pan Bogdan Augustyn. To ten człowiek rozmawiający z M.
* tambur (od bębna) - oznacza fragment budowli w kształcie walca (w architekturze murowanej). W cerkwiach drewnianych nazywa się tak ośmioboczne konstrukcje na których osadzone są drewniane kopuły.
Źródła:
Bieszczadzka cerkiew p.w. św. Michała Archanioła w Bystrem wciąż wymaga uwagi. Niestety potrzeby świątyni znacznie przekraczają kwoty państwowych dotacji. Żeby Wam uzmysłowić jakiego rzędu są to pieniądze, napiszę tylko że w roku 2011 na remont cerkwi przeznaczono 10 tys., w 2012 – 70 tys., a w 2013 – tylko 40 tysięcy. Co to jest? Cerkiew w Bystrem to jedyny taki obiekt w Polsce, ważny nie tylko dla kultury (jest reliktem po nieistniejących już Bojkach), ale i dla turystyki oraz słynnego klimatu Bieszczadów. Na tej stronie możesz bliżej poznać tę cerkiew i przekonać się jak bardzo jest wyjątkowa. Mam też nadzieję, że kiedyś zawitasz tutaj i zechcesz osobiście zobaczyć to, co pomogłeś ratować. Wierz mi – warto. Obejrzyj zdjęcia i zobacz dlaczego. Tutaj znajdziesz też informacje jak możesz w tym pomóc. Jeżeli zależy Ci na wyjątkowym nastroju oraz prawdziwym krajobrazie Bieszczadów - dołącz. Darowizny można przekazywać na:
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - Oddział Bieszczadzki Bieszczadzki Bank Spółdzielczy w Ustrzykach Dolnych nr konta: 45 8621 0007 2001 0003 0528 0001 KRS 0000131582 albo na konto Zarządu Głównego TOnZ z dopiskiem "cerkiew w Bystrem" patrz 1% Jeśli masz jakieś pytania lub propozycje - napisz do nas, lub zadzwoń!!! kontakt: Bogdan Augustyn bogdan@tonzbieszczadzki.pl , +48 607 089 740
GPS: 49°18'57.959"N, 22°43'30.326"E
Wieś
Mała wioska licząca kilkanaście gospodarstw, leżąca w gminie Czarna należącej do powiatu bieszczadzkiego (województwo podkarpackie), około 2 kilometry od granicy z Ukrainą. Bystre powstało pod koniec pierwszej połowy XVI wieku. Najstarsza zachowana informacja pochodzi z roku 1552. Po II wojnie została wcielona do ZSRR. Pod koniec 1950 roku towarzysze radzieccy uznali, że nasze pokłady węgla i czarnoziemy w okolicach Bełza i Sokala (woj. lubelskie) bardziej się im przydadzą niż nam, więc 15 lutego 1951 roku Bierut podpisał umowę o wymianie odcinków granicznych (łącznie 485 km2). Piękną i urodzajną ziemię, kryjącą w sobie złoża węgla, zamieniliśmy na opuszczone przez Bojków, równie piękne, ale z wyczerpanymi w latach trzydziestych złożami ropy naftowej (w latach 1934 – 1939 w Bystrem eksploatowano 5 odwiertów oszacowanych łącznie na nędzne 1300 ton), bieszczadzkie ostępy. Do tego „interesu” musieliśmy dołożyć jeszcze wyrównanie w złocie za „ropodajne tereny" (prawdopodobnie było to z owych 10% dakarskiego przedwojennego polskiego złota, na którym łapę w 1952 roku położył Hilary Minc). W tym roku w ramach ww umowy o zamianie odcinków terytoriów, część obszaru dawnej gminy Łomna (z Bystrem, Lipiem i Michniowcem) została przyłączona do Polski, wchodząc w skład gminy Czarna w nowo utworzonym powiecie ustrzyckim w woj. rzeszowskim. Czyli przychodzi do Was sąsiad, którego nie zapraszaliście, i odbiera Wam pół mieszkania, po czym stwierdza, że jemu garaż z ogrodem bardziej się przyda niż Wam, więc zamieniacie się - on bierze sobie Wasz garaż i ogród, a Wam "oddaje" pokój, za to z możliwością wstawienia regałów, i za tę możliwość jeszcze każe sobie płacić :D.
Cerkiew - położenie
Cerkiew w Bystrem k. Czarnej znajduje się przy końcu wsi w kierunku północnym. Dojazd przez Czarną Górną i Lipie, w kierunku na Michniowiec. Za tablicą w Michniowcu na skrzyżowaniu w lewo, i dalej jak droga prowadzi – przez mostek, do góry, do końca wsi. Warto zwrócić uwagę na krzyże przydrożne oraz zachowane tu i ówdzie przykłady starszej zabudowy wsi. Cerkiew otoczona drzewami znajduje się po prawej stronie drogi. Przed cerkwią spełniająca rolę bramy, murowana, dwukondygnacyjna dzwonnica parawanowa z 1939 roku.
Nieco przed cerkwią, po lewej stronie, po drugiej stronie drogi – zabytkowy bojkowski cmentarz.
Na wszystkich krzyżach cmentarnych przedstawiono Chrystusa Ukrzyżowanego w tradycji bizantyjsko-ruskiej, ze stopami przybitymi osobno, głową opadającą na prawe ramię i zaciśniętymi dłońmi.
Cerkiew-historia
Cerkiew stoi na miejscu dwóch, a prawdopodobnie nawet trzech wcześniejszych. Pierwsza została wybudowana około roku 1607, następną zbudowano w roku 1681, a istnieją przypuszczenia że trzecia - również drewniana powstała około roku 1776. Ta ostatnia (lub poprzednia) istnieć miała do końca XIX wieku. Obecna powstała w latach 1901-1902 i przyjęła wezwanie poprzedniczek - św. Michała Archanioła. Jest jedynym ocalałym w Polsce przykładem trójkopułowej cerkwi wzniesionej w stylu narodowym ukraińskim wg projektu lwowskiego architekta Wasyla Nahirny’ego. Był on czołowym ówczesnym architektem cerkiewnym w Galicji. Zaprojektował nieistniejące już podobne cerkwie w Lipiu oraz Lutowiskach. Greckokatolicka cerkiew filialna p.w. św. Michała Archanioła należała do dekanatu żukowskiego i była filią parafii w Michniowcu. W 1952 roku w ramach prostowania granic z Sowietami, tereny te powróciły do Polski. Miejscowa ludność została deportowana, a w to miejsce przesiedlono mieszkańców Krystynopola. Przez krótki czas nowi mieszkańcy użytkowali ją jako kościół rzymskokatolicki, w którym odbyło się kilka mszy.
Cerkiew-opis
Jest to budowla drewniana, osadzona na podmurówce z kamienia łamanego, orientowana, trójdzielna, o konstrukcji zrębowej. Zaliczana jest do tzw. narodowego stylu ukraińskiego, który nawiązuje do cerkwi huculskich. Cerkwie tego typu przeważnie stoją na planie krzyża greckiego, choć są i jednoosiowe. Ta akurat należy do tego pierwszego rodzaju i jest jedyną taką w polskiej części Bieszczad. Oba ramiona krzyża, czyli boczne nawy oraz prezbiterium, zamknięte są trójbocznie. Do tego ostatniego, od północy i południa, przylegają dwie zakrystie - jedna dla kapłana, druga dla ministrantów. Patrząc na plan tej świątyni widać, że nawa główna, prezbiterium i babiniec są na planie kwadratu. Na głównej osi dachu znajdują się trzy kopuły na ośmiobocznych wieżyczkach (tamburach*) oraz dwie boczne nad bocznymi nawami - wszystkie zwieńczone latarniami pozornymi, cebulastymi hełmami i krzyżami. Dach cerkwi pierwotnie gontowy, obecnie pokryty blachą obiega całą budowlę wsparty na rysiach (opasanie na rysiach). Przypominam – rysie to ozdobne belki zrębu, często wystające na różną długość, tworzące w tym przypadku trójkątną podporę pod dach (na dole wąska, na górze szeroka). Stąd owe „opasanie na rysiach”.
Co ciekawe, podobne rysie znajdują się w środku, a na nich osadzona jest galeria będąca przedłużeniem chóru muzycznego. Biegnie ona wzdłuż ścian nawy głównej aż do naw bocznych,
gdzie skręca i kończy się dopiero na ich ścianach zewnętrznych.
Cerkiew jest oszalowana powyżej opasania,
poniżej niego można podziwiać kunszt budowniczych w całej rozciągłości :). Budowa cerkwi kryje w sobie pewną symbolikę. Np. ilość kopuł - w tym przypadku pięć – oznacza pięć ran Chrystusa albo Chrystusa i czterech ewangelistów, cebulasty kształt hełmów – żarliwą modlitwę lub płomień świec. Ten akurat kształt powoduje też łatwe zsuwanie się śniegu ;-) . Na każdej kopule umieszczony jest krzyż, co oznacza że cerkiew oddaje chwałę Jezusowi Chrystusowi. Większość wyposażenia świątyni udało się uratować. W 1962 roku wywieziono go do Łańcuta, gdzie obecnie jest udostępnione zwiedzającym w muzeum, są to m.in. ikony: Wniebowstąpienie, Chrzest Chrystusa, Matka Boska Eleusa, Ukrzyżowanie - wszystkie z XVIII wieku, św. Mikołaj - z XIXw., obrazy: Matka Boska Leżajska i Jan Chrzciciel - obie XIXw., figury: Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz anioła - XIXw., krzyże (ręczny i stojący) z XVIII wieku oraz krucyfiks z XIX wieku. Wewnątrz cerkwi zachowała się do dziś uszkodzona rama ikonostasu.
Cerkiew zachowała się do dnia dzisiejszego w dużej mierze dzięki powstałemu w roku 1985 Bieszczadzkiemu Oddziałowi Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Jego celem było m.in. ratowanie jej. Zabiegi i starania o rozpoczęcie remontu zaczęły się w roku 1983. W roku 1991 występowały w cerkwi zespoły z Ukrainy, natomiast w roku 1993 odbył się tu Festiwal Kultury Karpackiej. W roku 1994 cerkiew w Bystrem została wciągnięta do programu prac interwencyjnych "Zabytki cerkiewne" - środki na ten cel przeznaczył Generalny Konserwator Zabytków. Wiosną 2011 wniosek o dotację na remont cerkwi złożył Starosta Powiatu Bieszczadzkiego (przedstawiciel Skarbu Państwa) do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Pomimo, że zostały wówczas przyznane pieniądze, okazało się że z powodów proceduralnych (cerkiew nie miała użytkownika) nie mogą zostać wykorzystane. W lipcu 2011 Bieszczadzki Oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami wystąpił o przejęcie cerkwi na własność (nastąpiło to miesiąc później). W roku 2012 zawiązała się społeczna inicjatywa ratowania cerkwi, której celem jest wsparcie działań BOTOnZ. Obiektem opiekuje się pan Bogdan Augustyn. To ten człowiek rozmawiający z M.
* tambur (od bębna) - oznacza fragment budowli w kształcie walca (w architekturze murowanej). W cerkwiach drewnianych nazywa się tak ośmioboczne konstrukcje na których osadzone są drewniane kopuły.
Źródła:
- Michniewscy M i A., Duda M., Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja, Pruszków 2003
- Kryciński S., Cerkwie w Bieszczadach, Warszawa 1991
- Michniewska M., Drewniane cerkwie w Karpatach
- Remont cerkwi w Bystrem, Bieszczad nr 1, Michniowiec 1993
- Augustyn B., Remont cerkwi w Bystrem, Bieszczad nr 2, Michniowiec 1994
- http://www.twojebieszczady.net/st_cerkwie/cerkiew_bystre.php
- http://www.cerkiewwbystrem.pl
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Cerkiew_%C5%9Bw._Micha%C5%82a_Archanio%C5%82a_w_Bystrem
- http://www.tonzbieszczadzki.pl/bieszczad_2_remont.html
Bieszczadzka cerkiew p.w. św. Michała Archanioła w Bystrem wciąż wymaga uwagi. Niestety potrzeby świątyni znacznie przekraczają kwoty państwowych dotacji. Żeby Wam uzmysłowić jakiego rzędu są to pieniądze, napiszę tylko że w roku 2011 na remont cerkwi przeznaczono 10 tys., w 2012 – 70 tys., a w 2013 – tylko 40 tysięcy. Co to jest? Cerkiew w Bystrem to jedyny taki obiekt w Polsce, ważny nie tylko dla kultury (jest reliktem po nieistniejących już Bojkach), ale i dla turystyki oraz słynnego klimatu Bieszczadów. Na tej stronie możesz bliżej poznać tę cerkiew i przekonać się jak bardzo jest wyjątkowa. Mam też nadzieję, że kiedyś zawitasz tutaj i zechcesz osobiście zobaczyć to, co pomogłeś ratować. Wierz mi – warto. Obejrzyj zdjęcia i zobacz dlaczego. Tutaj znajdziesz też informacje jak możesz w tym pomóc. Jeżeli zależy Ci na wyjątkowym nastroju oraz prawdziwym krajobrazie Bieszczadów - dołącz. Darowizny można przekazywać na:
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - Oddział Bieszczadzki Bieszczadzki Bank Spółdzielczy w Ustrzykach Dolnych nr konta: 45 8621 0007 2001 0003 0528 0001 KRS 0000131582 albo na konto Zarządu Głównego TOnZ z dopiskiem "cerkiew w Bystrem" patrz 1% Jeśli masz jakieś pytania lub propozycje - napisz do nas, lub zadzwoń!!! kontakt: Bogdan Augustyn bogdan@tonzbieszczadzki.pl , +48 607 089 740
środa, 10 lipca 2013
Miasteczko Śląskie
Kościół św. Jerzego oraz Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny –
zabytkowy kościół katolicki neogotycki znajdujący się w Miasteczku
Śląskim w powiecie tarnogórskim w województwie śląskim, ok. 8 km. na
północny wschód od Tarnowskich Gór. Jest częścią szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego.
GPS: 50°29′31.67″N 18°55′22.34″E
Znamy nazwiska mistrzów ciesielskich, którzy w 1665 roku rozpoczęli budowę kościółka. Choć ostatnie prace ukończono dopiero 29 lipca 1667 (inskrypcja wyryta na jednej z belek we wnętrzu kościoła), to powszechnie uznaje się za datę końca budowy – 23 października 1666 roku. Ci cieśle to Martin Gebck i Joan Dzyjkowic (prawdopodobnie Marcin Gębczyk / Gębczok i Jan Dziejkowicz). Na belce tęczowej utrwalono także nazwiska burmistrza, radnych oraz pisarza miejskiego. Po zabiegach konserwatorskich z lat 1963-64, światło dzienne, spod kilku warstw farby, ujrzały przepiękne polichromie. Za najstarsze uważa się jej fragmenty na ścianach (tzw. zacheuszki) z okresu poświęcenia kościoła. W prezbiterium napis dotyczący zarazy w latach 1707-1708. Około 1792 roku kościół odnawiano. Wtedy to ustawiono boczny ołtarz z obrazem Matki Boskiej Bolesnej, który z kolei usunięto w XIX wieku, przy okazji kolejnej renowacji w trakcie której dobudowano kruchtę. Restaurowany był również w latach 1927 – 28, 1955 – 56 i 1964 - 66. Wtedy to został wpisany do rejestru zabytków (2 maja 1966 – niemal równo 300 lat od momentu oficjalnego ukończenia budowy). Historia tego kościoła rzeczywiście pełna jest przedziwnych spóźnień. Sam kościół zbudowany został dopiero sto lat po nadaniu miejscowości praw miejskich (1561). Świątynia, jak już napisałem została ostatecznie ukończona rok później, niż się jej to przypisuje, jej konsekracja odbyła się dopiero 8 maja 1670 roku, a więc niemal cztery lata od ukończenia budowy, a przez kolejne dwieście lat pełniła jedynie funkcje filialne - aby oprawić nabożeństwo przybywał do Miasteczka ksiądz z pobliskiego Żyglina. Jest jedną z najlepiej zachowanych w oryginalnej, niemal niezmienionej formie, świątyń drewnianych w Polsce. Stojąc w jej wnętrzu (niestety jest to możliwe tylko w trakcie koncertów organowych, bo kościół nie pełni już swej posługi) można mieć pewność że widzi się ja niemal w takim samym stanie, jak idący na niedzielną mszę wierni trzy wieki wcześniej.
Kościół jest zlokalizowany przy rynku, jest jednonawowy, orientowany, drewniany, wybudowany w konstrukcji zrębowej, na podmurówce z kamienia. Nawa kościoła na planie prostokąta zbliżonego wymiarami do kwadratu, prezbiterium węższe, wydłużone, zamknięte trójbocznie. Od północnej strony prezbiterium znajduje się prostokątna zakrystia. W odrzwiach oraz w wejściu od zewnątrz do zakrystii drzwi klepkowe. Od zachodu do nawy dostawiona jest niewielka kruchta konstrukcji słupowej. Od zewnątrz kościół otoczony otwartymi sobotami, wspartymi na słupach z zastrzałami, o falistej linii okapu. Nad wejściem południowym i zachodnim ściany sobót faliście wygięte. Odrzwia tych wejść (od południa i zachodu) zamknięte półkoliście, co harmonizuje z dachem sobót w tych miejscach. Powyżej sobót ściany kościoła szalowane gontem. Okna zamknięte półkoliście, w zachodniej ścianie nawy okna prostokątne. Dachy gontowe, dwukalenicowe, dwuspadowe, nad prezbiterium - wielospadowy, nad zakrystią - pulpitowy. Pod okapem dachu ozdobna koronka wycięta w desce. W dachu nad nawą znajduje się sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę z podwójną latarnią i gontowym cebulastym hełmem i iglicą. Prezbiterium nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym, nawa - płaskim stropem na krzyżujących się podciągach. Tęcza o wykroju prostokątnym, belka tęczowa wsparta na ozdobnych wspornikach, na niej wyryty jest rok budowy kościoła i nazwiska fundatorów. W kościele zachowały się również inne napisy dotyczące budowy kościoła oraz zarazy z lat 1707-1708.
Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowo – ramowej, oszalowana deskami. Zbudowana na planie kwadratu, podzielona na dwie kondygnacje, podbita jest gontem. W górnej kondygnacji po dwa okienka z każdej strony. Dach również gontowy, namiotowy z cebulastym hełmem gontowym z ośmioboczną latarnią. Odrzwia zamknięte półkoliście. Drzwi wieży dwuskrzydłowe, klepkowe.
Źródła internetowe:
http://www.perlykultury.pl
http://www.gornyslask.net.pl/kosciol_miasteczko.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Jerzego_i_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Miasteczku_%C5%9Al%C4%85skim
http://www.kosciolydrewniane.pl/
http://www.miasteczko-fara.org/historia_drewnianego_kosciola.html
GPS: 50°29′31.67″N 18°55′22.34″E
Znamy nazwiska mistrzów ciesielskich, którzy w 1665 roku rozpoczęli budowę kościółka. Choć ostatnie prace ukończono dopiero 29 lipca 1667 (inskrypcja wyryta na jednej z belek we wnętrzu kościoła), to powszechnie uznaje się za datę końca budowy – 23 października 1666 roku. Ci cieśle to Martin Gebck i Joan Dzyjkowic (prawdopodobnie Marcin Gębczyk / Gębczok i Jan Dziejkowicz). Na belce tęczowej utrwalono także nazwiska burmistrza, radnych oraz pisarza miejskiego. Po zabiegach konserwatorskich z lat 1963-64, światło dzienne, spod kilku warstw farby, ujrzały przepiękne polichromie. Za najstarsze uważa się jej fragmenty na ścianach (tzw. zacheuszki) z okresu poświęcenia kościoła. W prezbiterium napis dotyczący zarazy w latach 1707-1708. Około 1792 roku kościół odnawiano. Wtedy to ustawiono boczny ołtarz z obrazem Matki Boskiej Bolesnej, który z kolei usunięto w XIX wieku, przy okazji kolejnej renowacji w trakcie której dobudowano kruchtę. Restaurowany był również w latach 1927 – 28, 1955 – 56 i 1964 - 66. Wtedy to został wpisany do rejestru zabytków (2 maja 1966 – niemal równo 300 lat od momentu oficjalnego ukończenia budowy). Historia tego kościoła rzeczywiście pełna jest przedziwnych spóźnień. Sam kościół zbudowany został dopiero sto lat po nadaniu miejscowości praw miejskich (1561). Świątynia, jak już napisałem została ostatecznie ukończona rok później, niż się jej to przypisuje, jej konsekracja odbyła się dopiero 8 maja 1670 roku, a więc niemal cztery lata od ukończenia budowy, a przez kolejne dwieście lat pełniła jedynie funkcje filialne - aby oprawić nabożeństwo przybywał do Miasteczka ksiądz z pobliskiego Żyglina. Jest jedną z najlepiej zachowanych w oryginalnej, niemal niezmienionej formie, świątyń drewnianych w Polsce. Stojąc w jej wnętrzu (niestety jest to możliwe tylko w trakcie koncertów organowych, bo kościół nie pełni już swej posługi) można mieć pewność że widzi się ja niemal w takim samym stanie, jak idący na niedzielną mszę wierni trzy wieki wcześniej.
Kościół jest zlokalizowany przy rynku, jest jednonawowy, orientowany, drewniany, wybudowany w konstrukcji zrębowej, na podmurówce z kamienia. Nawa kościoła na planie prostokąta zbliżonego wymiarami do kwadratu, prezbiterium węższe, wydłużone, zamknięte trójbocznie. Od północnej strony prezbiterium znajduje się prostokątna zakrystia. W odrzwiach oraz w wejściu od zewnątrz do zakrystii drzwi klepkowe. Od zachodu do nawy dostawiona jest niewielka kruchta konstrukcji słupowej. Od zewnątrz kościół otoczony otwartymi sobotami, wspartymi na słupach z zastrzałami, o falistej linii okapu. Nad wejściem południowym i zachodnim ściany sobót faliście wygięte. Odrzwia tych wejść (od południa i zachodu) zamknięte półkoliście, co harmonizuje z dachem sobót w tych miejscach. Powyżej sobót ściany kościoła szalowane gontem. Okna zamknięte półkoliście, w zachodniej ścianie nawy okna prostokątne. Dachy gontowe, dwukalenicowe, dwuspadowe, nad prezbiterium - wielospadowy, nad zakrystią - pulpitowy. Pod okapem dachu ozdobna koronka wycięta w desce. W dachu nad nawą znajduje się sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę z podwójną latarnią i gontowym cebulastym hełmem i iglicą. Prezbiterium nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym, nawa - płaskim stropem na krzyżujących się podciągach. Tęcza o wykroju prostokątnym, belka tęczowa wsparta na ozdobnych wspornikach, na niej wyryty jest rok budowy kościoła i nazwiska fundatorów. W kościele zachowały się również inne napisy dotyczące budowy kościoła oraz zarazy z lat 1707-1708.
Dzwonnica drewniana, konstrukcji słupowo – ramowej, oszalowana deskami. Zbudowana na planie kwadratu, podzielona na dwie kondygnacje, podbita jest gontem. W górnej kondygnacji po dwa okienka z każdej strony. Dach również gontowy, namiotowy z cebulastym hełmem gontowym z ośmioboczną latarnią. Odrzwia zamknięte półkoliście. Drzwi wieży dwuskrzydłowe, klepkowe.
Źródła internetowe:
http://www.perlykultury.pl
http://www.gornyslask.net.pl/kosciol_miasteczko.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Jerzego_i_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny_w_Miasteczku_%C5%9Al%C4%85skim
http://www.kosciolydrewniane.pl/
http://www.miasteczko-fara.org/historia_drewnianego_kosciola.html
Subskrybuj:
Posty (Atom)